In het kader van de Data Alliantie Rotterdam Erasmus (DARE), dat opgenomen is in het programma van de Kenniswerkplaats Urban Big Data, zijn de gemeente Rotterdam en de Erasmus Universiteit een onderzoek gestart naar de management van privacy in smart cities.
Het succes van smart cities is gebaseerd op de integratie en de slimme toepassingen van data verzameld uit verschillende bronnen en informatie- en communicatietechnologieën. Zulke data komen bijvoorbeeld van camera’s, sensoren, drones, energiemeters, OV chip cards, databanken, social media accounts van burgers, en toestellen in het “internet of things”. Automatisering en kunstmatige intelligentie spelen daarbij een steeds grotere rol in het verzamelen, analyseren van data en zelfs het interveniëren op basis daarvan in de stedelijke ruimte. Bovendien kan de slimme of autonoom ‘zintuiglijke’ stad zich meer en meer aanpassen aan individuele eigenschappen van burgers, maar ook de burger in een bepaalde richting nudgen.
De integratie van databanken, verregaande automatisering en individuele modulatie gaan echter niet zonder problemen. Een van de belangrijkste knelpunten is de privacy van burgers: controle over toegang en inzet van persoonlijke data. Privacy is een cruciaal concept als het gaat om het vertrouwen van burgers in publieke en private instellingen en dus de bereidheid data met die instellingen te delen.
Onderzoeksvragen
De vraag is hoe een balans gevonden kan worden tussen de behoeften aan enerzijds leefbaarheid, veiligheid en efficiënte service en anderzijds de behoefte aan privacy en controle over de eigen informatie. Om dit goed te kunnen managen moet een aantal vragen worden beantwoord, zoals:
- Wat is en moet privacy zijn?
- Welke aspecten in het leven van burgers moeten volgens hen worden beschermd en welke aspecten zijn zij bereid te delen in het kader van veiligheid?
- Hoe kunnen burgeres, veiligheidsorganisaties en beleidsmakers zoals de overheid de juiste balans vinden tussen privacy en openbare veiligheid?
Uitvoering
Om deze vragen te beantwoorden wordt onderzoek gedaan in drie sporen:
- Grenzen van burgers: Interviews met relevante groepen burgers (op basis van leeftijd, etniciteit, sekse etc.) waarin huidige (beleids)technologie en toekomstscenario’s worden besproken. Hieruit wordt een contextueel begrip van privacy gedestilleerd om tot beter begrip te komen van de verschillende opvattingen en strategieën die leven onder burgers van de slimme stad.
- Praktijken van coveillance: Observaties van gebruik van (smartphone) applicaties ter bevordering van de veiligheid in stadswijken. Hoe gaan burgers en professionals te werk in het tot stand brengen van een leefbare buurt met hulp van Whatsapp-groepen of de Veiligebuurt app? Gekeken wordt naar praktijken van ‘coveillance’ (surveillance onder buren), met speciale aandacht voor diegene die er het doelwit van zijn.
- De slimme binnenstad: Observaties en desk research om de (in toenemende mate) intense samenkomst van technologieën en daaraan verbonden stakeholders in de binnenstad in kaart te brengen. Uiteindelijk doel is om voor individuen en collectieven van burgers te komen tot strategieën voor het verkrijgen van overzicht van datapraktijken in de stad, en het (in real-time) managen van privacy grenzen op basis daarvan.
Uitvoerders
Dit project wordt uitgevoerd door CESAM (Center of Excellence in Public Safety Management), Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit, vertegenwoordigd door prof.dr. G. Jacobs, professor of Organisational Behavior and Culture.
Het project heeft een looptijd van twee jaar (2018-2020) en bestaat uit een promotieonderzoek, uitgevoerd door Vivien Butot, en een postdoc-onderzoek door Freek de Haan.